"Συχνά παρατηρώ τι λίγη σπουδαιότητα που δίδουν οι άνθρωποι στα λόγια. Ας εξηγηθώ. Ένας απλούς άνθρωπος (με απλούς δεν εννοώ βλαξ, αλλά όχι διακεκριμμένος) έχει μιαν ιδέα, κατακρίνει ένα θεσμόν ή μιαν γενικήν γνώμην. Ξεύρει ότι η μεγάλη πλειοψηφία σκέπτεται αντιθέτως προς αυτή. Ως εκ τούτου σιωπά, θαρρώντας πως δεν οφελεί να ομιλήση, στέκοντας που με την ομιλία του δεν θ' αλλάξη τίποτε. Είναι ένα μεγάλο λάθος. Εγώ πράττω αλλέως. Κατακρίνω λ.χ. την θανατικήν ποινήν. Μόλις τύχει ευκαιρία, το κηρύττω, όχι διότι νομίζω ότι επειδή θα το πω εγώ θα την καταργήσουν αύριον τα κράτη, αλλά διότι είμαι πεπεισμένος ότι λέγωντάς το συντείνω εις τον θρίαμβον της γνώμης μου. Ο λόγος μου δεν πάγει χαμένος. Θα τον επαναλάβη ίσως κανείς και μπορεί να πάγη σε αυτιά που να τον ακούσουν και να ενθαρρυνθούν. Μπορεί από τους μη συμφωνούντας τώρα να τον θυμηθή κανένας - εις ευνοϊκήν περίστασην εις το μέλλον, και, με την συγκυρίαν άλλων περιστάσεων, να πεισθή, ή να κλονισθή η εναντία του πεποίθησις. Έτσι και εις διάφορα άλλα κοινωνικά ζητήματα, και εις μερικά που κυρίως απαιτείται Πράξις. Γνωρίζω που είμαι δειλός και δεν μπορώ να πράξω. Γι' αυτό λέγω μόνον. Αλλά δεν νομίζω που τα λόγια μου είναι περιττά. Θα πράξη άλλος. Αλλά τα πολλά μου τα λόγια εμού του δειλού - θα τον ευκολύνουν την ενέργειαν. Καθαρίζουν το έδαφος".
Κ.Π.Καβάφης

Σάββατο 9 Φεβρουαρίου 2008

In addition

Πράγματι η πολυήμερη μπόρα της εξεταστικής μας κράτησε μακριά από την ενασχόληση με το blog και τα λοιπά οργανωτικά. Από τις 20 Δεκέμβρη που καλεσμένη μας ήταν η κα Μικέ, αναπληρώτρια καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας του ΑΠΘ, ελάχιστος ελεύθερος χρόνος υπήρχε.
Ανακαλώντας στη μνήμη κάποια πράγματα από εκείνη τη συνάντηση και συμβουλευόμενοι τα κιτάπια των σημειώσεών μας το πρώτο πράγμα που θα σημειώναμε θα ήταν ότι το θέμα της κας Μικέ έδινε πολλές διαλεκτικές λαβές, αφορμή για συνειρμούς και για ποικίλο προβληματισμό.
Το σίγουρο πάντως είναι ότι ήταν μια καλή άσκηση για μας τους νεότερους, μια άσκηση συγκριτικής λογοτεχνικής ανάγνωσης: οι Κρητικοί Γάμοι του Σπυρίδωνος Ζαμπέλιου ,μυθιστόρημα του 19ου αιώνα, ο περίφημος Ζορμπάς του Καζαντζάκη και οι Αθώοι και Φταίχτες της Μάρως Δούκα με μια συγκριτική παράθεση του πώς βλέπει ο καθένας από τους παραπάνω συγγραφείς το Άλλο, και πιο συγκεκριμένα την εθνική και έμφυλη διάστασή του αλλά και το Ίδιον και θυμηθήκαμε πόσο ευμετάβλητο είναι το τελευταίο καθώς πολλές φορές είναι πλασματικό και σχετικό. Το πόσο σχετικές δηλαδή είναι σε κάποιο βαθμό οι εθνικές ταυτότητες και πόσο ανούσιες κάποιες προοδευτικές προκαταλήψεις και κατακτήσεις των φεμινιστικών αγώνων.
Οι αιματηρά αμετάκλητοι διαχωρισμοί του Ζαμπέλιου (ας θυμηθουμε ότι στα χρόνια του είχε αρχίσει η πυρετώδης οικοδόμηση της εθνικής ταυτότητας,το έργο εκδόθηκε το 1871), η βάναυση μεταχείριση των ηρωίδων του Ζορμπά και η ιδιάζουσα σκιαγράφησή τους από τον συγγραφέα (βέβαια είναι μεγάλο ρίσκο το να βλέπει κανείς σοβαρά κάποιες θέσεις του Καζαντζάκη αγνοώντας τα λογοτεχνικά του παιχνίδια και τις έντεχνες φιλοσοφικές του παλινωδίες) μας θυμίσαν αντίστοιχα την οπτική του εθνοτικού και έμφυλου Άλλου στην Ελλάδα .
Το μυθιστόρημα της Μάρως Δούκα (με κεντρικό αφηγητή τον Αρίφ,έναν αγγλοτραφή Τούρκο δημοσιογράφο που αναδιφεί στην ιστορία των Τουρκοκρητικών) με τη διαχρονική του θεώρηση και στα δύο αντικείμενα μας υπενθύμισαν καταληκτικά τη ρευστότητα των χαλκευμένων ιδεοληψιών και στερεοτύπων.
Ο Άλλος,η Άλλη,το υπερβατικό Άλλο,όσο κι αν αρεσκόμαστε στη σχηματική περιχαράκωσή τους για να διευκολύνουμε τον εαυτό μας στην όποια κ α τ α νόησή τους, πέρα απ'τα παραπετάσματα των στερεοτύπων και τα ρευστα σύνορα είναι καθημερινά στη ζωή μας ή έστω κάπου κείμενοι στο μυαλό και την καρδιά μας και περιμένουν να τα ψηλαφήσουμε, να τα γνωρίσουμε,να τα ε ν νοήσουμε. Να τ΄αγαπήσουμε.
Υ.Γ.: Παρά το ότι στις 20 Δεκέμβρη είχαν ηχήσει για τα καλά οι Σειρήνες της επαρχίας και το Αριστοτέλειο είχε σχεδόν ερημώσει εν όψει διακοπών, μας συγκίνησε το ενδιαφέρον των συναδέλφων που παρέστησαν τελικά καθώς και η κα Ιατρού, λέκτορας Νεοελληνικής Φιλολογίας του Τμήματός μας, που με τους φοιτητές της του ΝΕΦ 201 παρακολούθησαν μαζί μας την κα Μικέ.

Τρίτη 22 Ιανουαρίου 2008

Παράπλευρες πατρίδες, μπερδεμένων ανδρών

Ακμάζουρα νεαρά, ξεχασμένη, παραπεταμένη, ελληνίς, αλλοδαπή, χυδαία έμπειρη, ξεβγαλμένη, χαριτωμένα αρχάρια, ντροπαλή, απελπισμένη, χυμώδης, ξεφτισμένη, κοκέτα, διακριτική, ανάφτρα, μοιραία καμπυλωτή, κάτωθεν ζουμερή, εξιλαστήρια αμαρτωλή, αδιάφορα νεκρή.
Λίγες γυναίκες, πολλοί χαρακτηρισμοί, συνειδητές και μη συγκρίσεις από την κ.Μικέ στην τελευταία συνάντηση για την οποία, ελέω γιορτών και διαβασμάτων, αργήσαμε να αναρτήσουμε συμπεράσματα και δια τούτο συγχώρεση ζητούμε.

Αν κάποιος τείνει να δημιουργεί κατά φαντασίαν θεές και καλή τη πίστει πόρνες, εγώ είμαι αυτός φίλε αναγνώστη, και όχι εσύ, και για αυτόν ακριβώς το λόγο έκανες καλά που ήρθες να ακούσεις. Έαν δεν ήρθες, με χαρά μου θα σου μετέφερα τα όσα άκουσα, αν δεν ήθελα να τα κρατήσω για τον εαυτό μου.

Στο παραπέτασμα, επρόκειτο για μια νεοελληνική πινελιά σε αρχαιοκρατούμενα δείπνα, η οποία πολύ άρεσε στο γράφοντα και μιας και γράφων το εκφράζει, αν καταχρώμαι την ιδιότητά μου δε με μέλει, και ελπίζει να επαναληφθεί στο μέλλον.
Ελπίζω η κ. Μικέ, γοητευτική μέσα στην απαισιοδοξία της, να αγγίξει πάλι τον καμβά, είτε είμαστε εμείς εδώ για να παρακολουθήσουμε, είτε όχι.